"Regering zet parlement half jaar buitenspel"

De regering zet het parlement een half jaar buitenspel bij het nagaan hoe we de gevolgen van de crisis te boven komen. Het kabinet laat tussen nu en mei 2010 19 ambtenaren-commissies zoeken naar mogelijkheden om het land weer op orde te brengen. Tot dan gaat het debat met het parlement op slot. SP-senator Tiny Kox noemt die aanpak onverstandig en gevaarlijk: “In crisistijd hebben we juist behoefte aan méér betrokkenheid van de volksvertegenwoordiging bij het bedenken van nieuw beleid. Crisisbeleid vraagt niet om minder maar meer democratie.”

Een groot deel van de Eerste Kamer deelt die kritiek, zo bleek in het debat over de begroting voor 2010. Coalitiepartijen CDA, PvdA en ChristenUnie lijken echter geen probleem te hebben met ‘een half jaar vakantie’ . Volgens minister-president Balkenende is het regel dat ‘de regering regeert en het parlement controleert’. Kox constateerde echter dat die regel het komende half jaar juist niet gaat op gaat als het aan de regering ligt. Er valt immers niets te controleren als de regering het parlement niet informeert. De SP-fractievoorzitter sprak de vrees uit dat de gekozen werkwijze van de regering ertoe leidt dat er vooral gezocht gaat worden naar bezuinigingen in plaats van naar verbeteringen. Premier Balkenende gaf toe dat ‘we er financieel beroerd voor staan’ en dat alle ambtelijke werkgroepen daarom opdracht hebben met ingrijpende bezuinigingsplannen te komen. De regering wil op voorhand geen enkele groep van die bezuinigingen uitsluiten, zei hij tegen Kox. Die stelde juist het tegendeel voor: eerst nagaan wie in ieder geval niet voor de kosten van de crisis hoort op te draaien. Premier Balkenende noemde dat ‘niet realistisch’ gezien de ernst van de crisis. Kox noemde het juist een teken van beschaving.

De voltallige oppositie in de Senaat eist per motie dat de regering nog voor het eind van het jaar het parlement informeert over de bevindingen tot dan toe van de 19 ambtelijke werkgroepen. De minister-president ontraadt aanname van die motie. Als het aan de regering ligt praat het parlement tot mei 2010 niet mee over de vraag hoe de crisis te lijf te gaan. De motie komt op 27 oktober in stemming.

In het debat kwam het tot een harde botsing tussen de SP en de fractievoorzitters van CDA en PvdA. Kox las voor uit hun verkiezingsprogramma’s en verweet hen hun verkiezingsbelofte dat de AOW op 65 zou blijven, zonder goede argumenten te schenden. ‘Vindt u het vreemd dat u dan erg weinig vrienden meer overhoudt?’ zei hij tegen PvdA-fractievoorzitter Noten. Die wees, met zijn CDA-collega Werner, op ‘veranderde omstandigheden’. Daarop concludeerde Kox dat de verhoging van de AOW-leeftijd dus kennelijk bedoeld is om de schatkist van minister Bos bij te vullen. ‘Maar u zegt steeds dat het gebeurt om de AOW betaalbaar te houden. Niet waar dus. De ouderen van straks – de jongeren van nu – moeten van u opdraaien voor de kosten van de crisis.’